นักวิเคราะเชื่อว่า เหตุการณ์ที่รัฐบาลทหารเมียนมาจับกุมพร้อมทั้งดำเนินการลงโทษชาวประมงไทย 4 คนเมื่อเร็ว ๆ นี้ น่าจะเป็นแผนการเพื่อสร้างความชอบธรรมให้ประชาคมโลกยอมรับพร้อม ๆ กับสร้างแรงต่อรองก่อนที่ไทยจะเป็นเจ้าภาพการประชุมระดับสูง
เมื่อต้นสัปดาห์ที่ผ่านมา ศาลเมียนมาในเกาะสอง (Kawthong) มีคำพิพากษาลงโทษเจ้าของเรือประมงที่เจ้าหน้าที่ยึดมาให้จำคุกเป็นเวลา 6 ปีพร้อมทั้งสั่งจำคุกชาวประมงอีก 3 คนเป็นเวลา 4 ปี ขณะที่ กระทรวงการต่างประเทศไทยพยายามผลักดันให้มีการปล่อยตัวทุกคนพร้อมทั้งรัฐบาลเมียนมากำลังให้ความสนใจกับการประชุมระดับสูงในกรุงเทพฯ
ศ.ดร.ฐิตินันท์ พงษ์สุทธิรักษ์ แห่งคณะรัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย ได้บอกกล่าวกับวีโอเอ ว่า สิ่งที่เกิดขึ้นนั้นชัดเจนแล้วว่า เมียนมาใช้กรณีชาวประมงไทยเพื่อต่อรองผลประโยชน์ของตน พร้อมทั้งพบว่า การควบคุมตัวชาวประมงทั้ง 4 คนนั้นมีจุดประสงค์ที่จะบีบให้ไทยยอมยกระดับความสัมพันธ์อย่างเป็นทางการกับตนพร้อมทั้งให้มีการยอมรับสภาบริหารแห่งรัฐ (SAC – State Administration Council)
อาจารย์ฐิตินันท์ให้ความเห็นว่า นี่ไม่ใช่ครั้งแรกที่เกิดสถานการณ์เช่นนี้ทำมีแต่จะทำให้ประเทศไทยดูอ่อนแอในสายตานานาชาติ
แซคคารี อาบูซา ศาสตราจารย์จาก National War College ในกรุงวอชิงตัน เห็นด้วยในเรื่องนี้ แต่ก็ชี้ว่า เมียนมาอาจกลายมาเป็นผู้เสียผลประโยชน์ได้ หากควบคุมตัวชาวประมงไทยไว้นานเกินไป เพราะแม้ “รัฐบาลไทยจะพยายามสนับสนุนรัฐบาลทหารมากเท่าที่จะทำได้ อาจเกิดแรงต้านสะท้อนกลับจากประชาชนได้”
วีโอเอพยายามติดต่อขอความเห็นจากสภาบริหารแห่งรัฐเกี่ยวกับประเด็นนี้ แต่ไม่ได้รับการตอบกลับก่อนจัดพิมพ์รายงานข่าว
ข้อพิพาทด้านการประมงเป็นประเด็นขัดแย้งระหว่างไทยพร้อมทั้งเมียนมามานาน แต่ โดมินิก ธอมสัน ผู้อำนวยการภาคพื้นเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ของ Environmental Justice Foundation บอกว่า นี่เป็นครั้งแรกอย่างน้อยในรอบ 9 ปี พร้อมให้ความเห็นว่า ลักษณะของปัญหาพร้อมทั้งกรณีการกักเรือประมงพร้อมทั้งควบคุมตัวลูกเรือนั้น “ไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน”
สถานการณ์ตึงเครียดระหว่างเพื่อนบ้านสองประเทศนี้เกิดขึ้นไม่กี่สัปดาห์ก่อนที่ไทยจะเป็นเจ้าภาพการประชุมว่าด้วยเรื่องของความมั่นคงตามแนวชายแดน อาชญากรรมข้ามชาติ พร้อมทั้งบทบาทของอาเซียนในวิกฤตเมียนมาที่เปิดฉากขึ้นในวันพฤหัสบดี
ศ.ดร.ฐิตินันท์บอกว่า การที่ไทยจะทำงานร่วมกับเมียมาในระดับที่สูงขึ้นนั้น “เป็นปัญหาพอควร” จึงไม่น่าแปลกใจที่กองทัพเมียนมาดึงเรื่องชาวประมงไทยเอาไว้ พร้อมทั้งบอกว่า คำถามที่สำคัญคือ ทำไมรัฐบาลไทยจึงยอมเล่นตามเกมของเมียนมา
รายงานข่าวพบว่า เจ้าหน้าที่ไทยพยายามทำให้ประเด็นนี้ไม่เป็นข่าวใหญ่มาตลอด พร้อมทั้งนายกรัฐมนตรีแพทองธาร ชินวัตร ออกมาบอกว่า ความสัมพันธ์ระหว่างสองประเทศยังแข็งแกร่ง พร้อมพบว่า เมียนมาจะปล่อยตัวชาวประมงทั้งหมดในวันที่ 4 มกราคม หรือ 5 สัปดาห์หลังจากที่ทั้งหมดถูกจับกุมตัวไป
ที่มา: วีโอเอ